Pod koniec maja 2015 roku w księgarniach nakładem wydawnictwa Burda ukazała się książka Elwiry Fibiger – „Dusza zaklęta w fortepianie”.
Autorka postanowiła spisać swoje wspomnienia z czasów dzieciństwa, przedstawić koleje swojej rodziny – rodziny, która swoją pracą rozsławiła polski przemysł muzyczny na świecie, konstruując od 1878 roku wiele wspaniałych modeli fortepianów i pianin, nie rzadko stawianych na równi ze stawianymi za wzór doskonałości fortepianami Steinway, oraz oddać hołd swojemu ojcu – ostatniemu z rodu Fibigerów budowniczemu fortepianów.
Na temat budownictwa fortepianów w Polsce, w Kaliszu, o rodzinie Fibigerów zostało już napisanych kilka książek. W 1975 roku ukazała się książka Janusza Teodora Dybowskiego „Saga grodu nad Prosną”, z której bardzo dumny był Gustaw III, tematyce tej poświęcił kilka prac Benjamin Vogel, który napisał m. in. „Instrumenty muzyczne w kulturze Królestwa polskiego, przemysł muzyczny w latach 1815-1914” i „Historia muzyki polskiej t. X: Fortepian polski”. O polskim przemyśle fortepianowym pisał także Krzysztof Rottermund w książkach „Przemysł muzyczny Kalisza XIX i XX wieku ze szczególnym uwzględnieniem działalności rodziny Fibigerów”, „Budownictwo instrumentów muzycznych na terenie Wielkopolski w XIX i 1 poł. XX w.”, oraz „Budownictwo fortepianów na Śląsku”. Na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu powstała również praca magisterska Przemysława Chabrackiego pt.: „Przemysł fortepianowy w Kaliszu w XIX i XX wieku.”. Powstała także ogromna ilość artykułów poświęconych przemysłowi muzycznemu w Polsce, fortepianowi, fabryce fortepianów i rodzinie Fibigerów prezentowanych m. in. w Ruchu Muzycznym, lokalnej i ogólnopolskiej prasie. Rodzinie Fibigerów został również poświęcony jeden z odcinków „Sagi rodów” – programu poświęconemu znamienitym polskim rodzinom.
Wiele z tych prac zostało napisanych w oparciu o archiwum rodzinne rodziny Fibigerów udostępnione właśnie przez Elwirę Fibiger. Jednak do tej pory nie było na rynku książki, która w tak osobisty sposób przedstawiała by rodzinę Fibigerów i założoną przez nich „Fabrykę Fortepianów i Pianin Arnold Fibiger”, po II wojnie światowej przemianowaną na „Kaliską Fabrykę Fortepianów i Pianin Calisia”. Jest to niezmiernie ważna książka dla badaczy dziejów rodziny, dzięki której mogą zapoznać się z drzewem genealogicznym Fibigerów, poznać charaktery członków rodziny, nie tylko samych budowniczych (Gustawa Arnolda I, Gustawa Arnolda II, czy Gustawa Arnolda III), ale także ich rodzin – matek, żon, sióstr. Biorąc pod uwagę, że książka została napisana przez Elwirę Fibiger – córkę Gustawa Arnolda III – czytelnik może być pewien, że charaktery opisywanych członków rodziny są takimi, jakimi były w rzeczywistości.
Jak już wspomniałem Autorka – Elwira Fibiger jest córką Gustawa Arnolda III Fibigera, ostatniego właściciela Fabryki Fortepianów i Pianin w Kaliszu, którego dziadek zapoczątkował wielki przemysł muzyczny w Polsce. Z wykształcenia jest ekonomistką, z wyboru i twórczej pracy – artystką. W latach 80. i 90. tworzyła unikatowe kolekcje mody. Prowadziła galerię sztuki, promowała i nadal promuje twórców i muzyków.
Sama książka wydana jest bardzo ładnie. Sztywna okładka, zdjęcie, a w zasadzie zdjęcia z pierwszej strony okładki doskonale wpisują się swoją kolorystyką i tym co przedstawiają w tematykę wspomnieniową książki poświęconej rodzinie od niemalże 140 lat związanej z fortepianami.
Podzielona jest na dwie części. Część pierwsza to wspomnienia, przeżycia i refleksje Autorki, w części drugiej zawarto zdjęcia – rodzinne, instrumentów wyprodukowanych w fabryce, wybrane strony z katalogu fabryki z roku 1938, wiele dokumentów dotyczących rodziny i fabryki, do których udało się dotrzeć Elwirze Fibiger przeszukując archiwa w Polsce i za granicą, dokumenty dotyczące kupna, sprzedaży, instrumentów, ich karty gwarancyjne i wiele, wiele innych, niektórych nigdy wcześniej nie publikowanych.
Na kartach pierwszej części książki Autorka opisuje swoje dzieciństwo spędzone wśród wielkich ówczesnego świata kultury, opisuje zabawy ze znajomymi, rodzinne spotkania, cały rytuał wokół tychże, wspomina dziadków, pradziadków i prapradziadków. Wspierając się zachowanymi dokumentami i listami antenatów opisuje koligacje rodzinne sięgające czterech pokoleń wstecz. Skupia się jednak na postaci swojego ojca – Gustawa Arnolda III, opisując jego życie od najmłodszych lat, często cytując jego wspomnienia i listy. Książka jest bardzo osobista, pełna emocji tak pozytywnych doprowadzających Czytelnika do szerokiego uśmiechu, jak np. zabawy z dzieciństwa, czy wakacje w Ciechocinku, ale jednocześnie negatywnych wywołujących łzy, złość i smutek podczas czytania o losach wojennych m. in. Gustawa III, jego siostry Elwiry i matki Wandy Almy i powojennych losach rodziny Autorki i ich Fabryki. Czytelnik dowiaduje się w jaki sposób doszło do przejęcia fabryki po wojnie przez Skarb Państwa, kto się do tego przyczynił, a na potwierdzenie swoich słów, w drugiej części książki przedstawione są dokumenty odnalezione w archiwach.
Podsumowując już książka to bardzo mocna pozycja, śmiało można stwierdzić, że nie ma drugiej takiej książki traktującej o Fibigerach i ich dorobku. Jest potężnym źródłem wiedzy o rodzinie i fabryce, a zawarte w drugiej części fotografie i dokumenty na pewno mogą być przydatne przy kolejnych pracach dotyczących przemysłu muzycznego w Polsce.
Z książką tą powinien zapoznać się każdy, kto pasjonuje się muzyką, fortepianami, realiami Polski przełomu wieków, między- i powojennej oraz każdy, kto chciałby zagłębić się w tym świecie.
Książka pozwala wyłączyć się, zapomnieć o dzisiaj i przenieść się w nieistniejący już, bardzo dla dzisiejszych, można powiedzieć, abstrakcyjny świat.
Opracował Przemysław Chabracki
