30 pianistów uczestniczyło w 1. Międzynarodowym Konkursie Chopinowskim na Instrumentach Historycznych. Do dyspozycji mieli 19 fortepianów z XIX wieku – epoki Fryderyka Chopina. Nad instrumentami czuwało 5 stroicieli, w tym wiceprezes Stowarzyszenia Polskich Stroicieli Fortepianów, Szymon Jasnowski. Czy bez stroicieli konkurs byłby możliwy?
W I Międzynarodowym Konkursie Chopinowskim na Instrumentach Historycznych uczestniczyło 30 pianistów (w tym aż 16 Polaków) z 9 krajów. Spośród sześciu zakwalifikowanych do finału – Dmitry Ablogin, Tomasz Ritter oraz Naruhiko Kawaguchi zagrali na fortepianie Pleyel, Antoine de Grolee oraz Aleksandra Świgut wybrali Erarda. Fortepian marki Erard wybrał również Krzysztof Książek, ale model z 1849 roku, należący do kolekcji Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina.
5 stroicieli pracowało na sukces pianistów
Do dyspozycji pianistów było w sumie 19 instrumentów z XIX wieku. Osiem jest częścią kolekcji NIFC, pozostałe wypożyczono ze zbiorów prywatnych. m.in. pracowni stroiciela i renowatora instrumentów historycznych Andrzeja Włodarczyka.
Nad odrestaurowanymi instrumentami lub wiernymi kopiami tych z XIX wieku opiekę sprawowało 5 stroicieli: Szymon Jasnowski, wiceprezes SPSF oraz Paul McNulty, Heijda, Edwin Beunk i Swetlozar Siarov. Ich praca jest o tyle szczególna, że fortepiany z XIX wieku różnią się od współczesnych modeli konstrukcją mechaniki młoteczkowej i dźwięcznicy. Dzięki zaangażowaniu stroicieli i ich mrówczej pracy – w tym Szymona Jasnowskiego – publiczność mogła zapoznać się z oryginalnym XIX wiecznym brzmieniem fortepianów i poczuć się jak na koncercie w epoce Chopina.
Tomasz Ritter, 23-letni polski student fortepianu historycznego w Konserwatorium Moskiewskim wygrał 1. Międzynarodowy Konkurs Chopinowski na Instrumentach Historycznych, otrzymując I nagrodę główną. „Zwrócił na siebie uwagę już w pierwszym etapie pięknym dźwiękiem, idealnie oddanym stylem brillant, subtelnością i wyczuciem możliwości brzmieniowych fortepianu historycznego” – można przeczytać w podsumowaniu konkursu na łamach „Gazety Wyborczej”. Czy również wygrałby konkurs bez perfekcyjnego przygotowania instrumentu przez stroicieli historycznych fortepianów?
NIFC zapomniało o stroicielach
Niewątpliwy sukces historycznego konkursu chopinowskiego był możliwy dzięki wysokiemu poziomowi gry pianistów, odrestaurowanym instrumentom historycznym oraz… pracy stroicieli, która – w odróżnieniu od pianistów czy fortepianów – jest niewidoczna dla publiczności. Stroiciel przy instrumentach pracuje, przy pustej sali przed koncertami.
Zarówno o pianistach, jak i instrumentach historycznych jest sporo informacji. Niestety w oficjalnych materiałach Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina (organizatora konkursu) zabrakło wzmianki o pracy stroicieli przy konkursie. Inaczej było jeszcze trzy lata temu, gdzie przy XVII Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina można przeczytać o specyfice pracy stroiciela (zobacz tutaj).
Pozostaje mieć nadzieję, że NIFC uzupełni informację o stroicielach, a w przyszłości nie zapomni o ich pracy w materiałach promocyjno-informacyjnych kolejnych konkursów chopinowskich czy festiwali.
Stroiciele fortepianów historycznych z XIX wieku
Kolekcja Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina:
- Erard 38 – stroiciel Szymon Jasnowski
- Pleyel – stroiciel Szymon Jasnowski
- Broadwood z 1843 roku – stroiciel Szymon Jasnowski
- Erard z 1858 roku – stroiciel Szymon Jasnowski
- Pleyel z 1854 roku– stroiciel Szymon Jasnowski
- Kopia Buchholtz z 1824-25 roku – stroiciel Paul McNulty
- Kopia Graf z 1819 roku – stroiciel Paul McNulty
Fortepiany z kolekcji Andrzeja Włodarczyka:
- Pleyel z 1842 roku – stroiciel Heijda
- Broadwood z 1846 roku – stroiciel Heijda
- Erard z 1842 roku – stroiciel Heijda
Fortepiany z kolekcji Edwina Beunka:
- Pleyel z 1829 roku – stroiciele Beunk/Heijda
- Pleyel z 1842 roku – stroiciel Edwin Beunk
- Erard z 1837 roku – stroiciel Edwin Beunk
Fortepiany z kolekcji Chrisa Maene:
- Broadwood z lat 1847-1848 – stroiciel Swetlozar Siarov
- Kopia Playela z 1843 roku – stroiciel Swetlozar Siarov
- Erard z 1836 roku- stroiciel Swetlozar Siarov
Fortepiany z kolekcji Paul McNulty:
- Kopia Grafa z 1819 roku – stroiciel Paul McNulty
- Kopia Pleyela z 1830 roku – stroiciel Paul McNulty
