Czy po miesiącu praktyk (160 godzin) i e-kursie można zostać stroicielem? Okazuje się, że tak wg najnowszego pomysłu dostępnego na rynku usług edukacyjnych. Czy taka osoba w ogóle nastroi fortepian? To już inne pytanie.
Fortepian jest najbardziej skomplikowanym, ale i najszlachetniejszym instrumentem. To jedyny – obok organów – instrument, który trudno nastroić grającemu na nim muzykowi. Do obsługi tych instrumentów potrzebni są stroiciele. Ich praca na co dzień jest niewidoczna i przez to mało spektakularna. Przychodzą do pracy, gdy jeszcze nikogo nie ma w sali koncertowej czy w szkolnej klasie. Stroją w pojedynkę, a kontakt z pianistą, dla którego stroją jest sporadyczny. To praca dla indywidualistów, ale i artystów jednocześnie.
Fakty o fortepianie
Stroiciel to zawód, do którego dojrzewa się latami. Tak jak nie można zostać astronautą po miesięcznym e-kursie i podbijać kosmosu, tak trudno w takim czasie zrozumieć mechanizm i zasady działania fortepianu. Ten instrument składa się z aż ponad 10 000 części, waży od ponad 300 do prawie 700 kg, ma 88 klawiszy i ok. 230 strun, a łączne ich napięcie w fortepianie koncertowym może wynieść ponad 20 ton. Jak zatem zrozumieć zasadę działania fortepianu i gdzie zdobyć fachową wiedzę? Do są wyboru trzy ścieżki edukacyjne.
Dla uczniów
Pierwszym sposobem jest nauka w jedynym w Polsce Technikum Budowy Fortepianów, działającym od 65 lat w Kaliszu. Czteroletnia (dla absolwentów gimnazjów) lub pięcioletnia (dla absolwentów szkół podstawowych) nauka daje nie tylko wszechstronną wiedzę teoretyczną, ale przede wszystkim praktyczną, którą zapewniają kaliskie firmy renowatorskie. Po zdaniu egzaminu dyplomowego uzyskuje się tytuł technika. Można też przystąpić do matury. Tu praktyki trwają ok. 2 000 godzin. Nauczycielem przedmiotów zawodowych w szkole jest Marcin Kaftanowicz, członek SPSF.
Dla studentów i dorosłych
Drugim sposobem są studia podyplomowe na Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach oraz na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie. Studia trwają 4 semestry (2 lata) i są podzielone na część teoretyczną w zakresie budowy fortepianu, strojenia, regulacji i intonacji oraz część praktyczną w tym samym zakresie. Zajęcia prowadzi kadra akademicka składająca się z członków SPSF, m.in. Sebastiana Grimy czy Jarosława Bednarskiego.
Dla dorosłych
Trzecim sposobem, skierowanym głównie do dorosłych, jest praktyczna nauka zawodu w działającej na rynku firmie renowacyjnej lub bezpośrednio pod okiem stroiciela. Po kilku latach takiej praktyki (na zasadzie mistrz-uczeń, można przystąpić do egzaminu czeladniczego, a po kolejnych kilku – do egzaminu mistrzowskiego, który zdaje się w Izbie Rzemieślniczej). Dopiero z takim tytułem można prowadzić samodzielną działalność zawodową.
Dodatkowo dla zainteresowanych
Każdą z tych ścieżek łączy możliwość podnoszenia swoich kwalifikacji poprzez udział w szkoleniach zawodowych organizowanych i przeprowadzanych przez Akademię Umiejętności Stowarzyszenia Polskich Stroicieli Fortepianów im. Erwina Stütza. Przez 7 lat odbyło się 30 szkoleń, w których uczestniczyło ponad 470 osób, a szkolenia prowadziło w sumie 15 wykładowców (9 osób z SPSF i 6 ekspertów zewnętrznych).
E-kurs dla każdego?
Ministerstwo Edukacji Narodowej zezwoliło na organizację e-kursów, za pomocą których można zdobyć tytuł technika strojenia fortepianów lub technika renowacji fortepianów. W jednej z firm cały kurs kosztuje 990 zł i trwa ponad 1000 godzin, z czego 160 godzin jest przeznaczonych na praktykę. To z pozoru wygodne narzędzie nauki, może stać się pułapką zarówno dla uczestników takich kursów, jak i ich klientów. Uczestnikom trudno będzie zaistnieć na rynku z certyfikatem po e-kursach, a jakość świadczonych przez nich usług potencjalnym klientom pozostawi wiele do życzenia. Wiemy, że tzw. rynek szybko ich zweryfikuje poprzez pianistę, który… nie zagra koncertu na nienastrojonym instrumencie.
Gdzie szukać informacji
W zawodzie technika-stroiciela, renowatora, jak w każdym zawodzie technicznym, niezbędne jest jak największe doświadczenie praktyczne. Nie da się go zdobyć nie pracując zawodowo, a jedynie zapoznając się z teoretyczną podstawą programową. Taka wiedza, nawet jeśli poświadczona jest dokumentem, nijak się przekłada na profesjonalne wykonywanie zawodu stroiciela, renowatora. Stowarzyszenie Polskich Stroicieli Fortepianów nie miało, nie ma i nie będzie miało nic wspólnego z tego typu e-kursami.
Mając na celu dobro zainteresowanych, zapraszamy do szukania wiedzy w szeregach SPSF. Wielu naszych członków wykształciło stroicieli w swoich zakładach, dzięki czemu mogą oni dzisiaj bez obaw stanąć do egzaminów czeladniczych oraz mistrzowskich jak również podjąć każdą pracę związaną z zawodem stroiciela fortepianów i pianin.
Tym wszystkim, którzy chcą zdobyć kolejne umiejętności, zawód lub czują potrzebę przekwalifikowania zawodowego, zalecamy kontakt z profesjonalistami: tel. 696 115 661, e-mail: sekretariat@spsf.pl lub z naszymi rekomendowanymi stroicielami, których spis znajduje się na naszej stronie internetowej: www.spsf.pl.
tekst: Przemysław Chabracki
