Zegarmistrz budujący pianina.
W okresie międzywojennym w Bydgoszczy było kilku producentów pianin i fortepianów. Jednym z nich był Otto (Otton) Albert Majewski.
Urodził się 7 sierpnia 1887 roku, w Löbau in Westpreußen, obecnie Lubawa w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim.
Jego rodzicami byli rolnik Augustinus Bernard Majewski (ur. 30.08.1843 r. w Mahlau, obecnie Malewo w województwie pomorskim) oraz Laura Augustyna Cecylia z domu Thiel (ur. 24.05.1852 r. w Klein Garz, obecnie Mały Garc w powiecie tczewskim, w gminie Subkowy). Rodzice Ottona byli wyznania katolickiego.
Po ukończeniu szkoły powszechnej w Lubawie, 14 letni Otto rozpoczął naukę zawodu zegarmistrzowskiego w Lidzbarku, gdzie uczęszczał do szkoły zawodowej, a także pracował jako uczeń zegarmistrzowski (1903 – 1907) u zegarmistrza, swego krewnego Alojzego Majewskiego. Następnie od roku 1907 roku pracował jako czeladnik zegarmistrzowski u zegarmistrzów w Gorzowie i Bydgoszczy. W roku 1913 usamodzielnił się i otworzył własny zakład zegarmistrzowski w Bydgoszczy przy Kirchenstraße 1 (Kościelna, obecnie Teofila Magdzińskiego).
Z chwilą wybuchu I wojny światowej Otto Majewski został powołany do wojska i musiał zlikwidować swój zakład. Po zakończeniu wojny zdał egzamin mistrzowski w Elblągu.
Dnia 11.08.1920 roku zameldował się w biurze ewidencyjnym I. Zachodniej Straży Obywatelskiej (ZSO) w Bydgoszczy1. Także w 1920 roku otworzył ponownie swój zakład w Bydgoszczy przy ulicy Pomorskiej 65. W kolejnych latach poszerzył działalność o usługi złotnicze i jubilerskie, a także rozpoczął handel używanymi pianinami(ogłoszenia na ten temat w „Gazecie Pomorskiej” datują się od połowy 1926 roku).
Otto Majewski ożenił się 03.11.1927 roku z Jadwigą Orzechowską (ur. 11.11.1899 r. w Małej Karczmie, powiat Tczew) – córką Szymona i Berty z Ratkowskich. Ich pierwsza córka Wilia Łucja Bonifacja urodziła się 06.12.1928 r., druga córka Eleonora Lidja Gabryela – 04.05.1935 r., zmarła rok później.
Lata 1926 – 1929 to najszybszy wzrost produkcji pianin w Polsce. W 1929 roku wyprodukowano ich najwięcej w okresie międzywojennym – 2472 sztuki. Wówczas uruchamiano nowe zakłady produkcyjne, rozrastała się sieć sklepów i składów pianin oraz fortepianów.
Jadwiga Orzechowska (od listopada 1927 r. już Majewska), która pracowała w latach 1925-1928, jako księgowa w fabryce pianin B. Sommerfelda, namówiła swego męża na uruchomienie produkcji tych instrumentów w swoim dotychczasowym zakładzie. Produkcja ruszyła na przełomie 1928/29 r. Ogłoszenia o sprzedaży nowych pianin Majewskiego pojawiają się w prasie od 1929 roku. Jadwiga Majewska prowadzi księgowość i dystrybucję w zakładzie męża. Za jej namową Majewski eksponuje swoje pianino na międzynarodowej wystawie w Brukseli w 1930 r., gdzie nagrodzono je Grand Prix i Złotym Medalem.
Pomimo światowego kryzysu gospodarczego Otton Majewski nadal rozwija fabrykę pianin. Najpierw, z początkiem 1931 r., uruchomił drugi skład pianin i fortepianów przy ulicy Dworcowej 7, a z końcem tego roku zakupił zabudowaną nieruchomość o powierzchni 9,99 arów, przy ul. Kraszewskiego 10 w dzielnicy Okole, gdzie zamieszkał w skromnym parterowym domku, i przeniósł swoją produkcję pianin do dwupiętrowego budynku fabrycznego. Już od drugiej połowy 1932 roku w ogłoszeniach prasowych figuruje tylko adres Kraszewskiego 10. Na zwiększenie produkcji właściciel zaciągnął kredyt w wysokości 5.000 zł w Komunalnej Kasie Oszczędności, pod zastaw hipoteki. Przed udzieleniem kredytu Majewskiemu opinię wystawiły dwie osoby. Pan Kozłowski napisał w języku polskim:
„Przedsiębiorstwo wyrobiło się z skromnych początków tak dalece że może konkurować z najpoważniejszymi przedsiębiorstwami. Właściciel jest solidny trzeźwy i w życiu codziennym wzorowo skromnym człowiekiem – w płatności punktualnym”.
Natomiast pan Grawunder napisał w języku niemieckim:
„O. Majewski ist mir als tüchtigen und soliden Geschäftsmann bekannt. Er besitzt in Okole ein Grundstück, daß er durch Fleiß und Tüchtigkeit erwoben hat, Einen Kredit könnte mann meines Erachten gewähren” [„O. Majewski jest mi znany jako zdolny i solidny biznesmen. Jest właścicielem działki na Okolu, którą nabył pracowitością i umiejętnościami. Moim zdaniem Majewskiemu można udzielić pożyczki”].
W efekcie stwierdzono, że zasługuje na kredyt w wysokości 5.000 zł bez ryzyka. Pieniądze otrzymał w czerwcu 1933 roku. Przez kolejne trzy lata spłacił całość i w 1936 r. ponowił prośbę o kredyt w tej samej wysokości, argumentując:
„Powyższą pożyczkę potrzebuję do rozwoju przedsiębiorstwa, ponieważ sprzedaję swoje fabrykaty przeważnie na długoterminowe spłaty, natomiast materjał do budowy pianin, jako też części składowe nabywać muszę w większej części gotówką”.
Ponownie przyznano pożyczkę wysokości 5.000 zł, którą Majewski spłacił Komunalnej Kasie Oszczędności w październiku 1938 roku.
Pianina Majewskiego były produkowane w niewielkich ilościach. Roczną produkcję można oszacować na kilkanaście do kilkudziesięciu sztuk. Wyposażone były w mechanizmy Schwandera, Lexowa i Rennera. Mimo kolejno następujących numerów seryjnych, wmontowane były różne ramy żeliwne, inny był wystrój zewnętrzny i wykończenie. Zatrudnienie wahało się od kilku do kilkunastu pracowników. Oprócz produkcji i sprzedaży nowych pianin, firma handlowała używanymi instrumentami oraz wykonywała usługi strojenia i ich naprawy. Od 1928 roku Otton Majewski przedstawia siebie jako budowniczy pianin i taki zawód został wpisany w jego dowodzie osobistym.
Numerację swoich wyrobów rozpoczął od 1001, pianino 1026 zostało sprzedane 3.06.1929 roku. Pianina z numerami 1116, 1117, 1118 mają zamontowane mechanizmy Schwandera z 1933 roku. Z tego ciągu odbiega numer 5428, gdzie zamontowano mechanizm Lexowa, Fabryka mechanizmów Lexowa zakończyła swoją działalność na początku lat 30 XX w., więc to pianino można datować na wczesne lata trzydzieste (możliwe, że powstało w kooperacji z inną fabryką).
Fabryka pianin Ottona Majewskiego funkcjonowała przy Kraszewskiego 10 w Bydgoszczy do momentu sprzedania części nieruchomości wraz z budynkiem fabrycznym, co nastąpiło w połowie roku 1939. Wcześniej, tj. 01.10.1937 roku, Majewski sprzedał część nieruchomości, na której znajdował się parterowy budynek mieszkalny z ogrodem.
25.04.1939 r. Otton Majewski nabył nieruchomość przy ul. Grunwaldzkiej 69, w której zamieszkał wraz z rodziną. Na parterze budynku, w którym wcześniej znajdował się sklep, Majewski otworzył zakład zegarmistrzowski, w którym kontynuował swoją działalność. Zakład z przerwami funkcjonował do połowy roku 1945. W roku 1946 rodzina Majewskich przeprowadziła się do Szczecina, gdzie Otton Majewski prowadził swój zakład zegarmistrzowski przy ulicy Dworcowej 16/2.
Pod koniec lat trzydziestych Majewski planował również uruchomienie produkcji akordeonów i poczynił w tym kierunku pewne przygotowania. Z tego też powodu w roku 1950 był namawiany przez Janusza Króla, dyrektora technicznego powstającej w Bydgoszczy fabryki akordeonów, do współpracy, jednak odmówił ze względu na pogarszający się stan zdrowia. Zmarł 11 października 1958 roku i jest pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu w Szczecinie.
Na podstawie archiwów rodzinnych i dokumentów z Archiwum Państwowego w Bydgoszczy
Opracował
Janusz Starzyk
Przypisy:
- Zachodnia Straż Obywatelska została powołana w 19.07.1920 r. w b. dzielnicy pruskiej celem wspierania bezpieczeństwa publicznego w utrzymaniu ładu i porządku w kraju, który był wówczas zaangażowany w walkę z bolszewikami na wschodzie.
- Budynek fabryki Ottona Majewskiego przetrwał do 2006 roku
